Zelfmoordgedachten komen best wel vaak voor bij mensen. Vind hulp als je last van zelfmoordgedachten hebt!
Suïcidale gedachten kunnen opkomen als je jouw problemen als zo heftig ervaart dat je ervan overtuigd bent dat ze niet meer oplosbaar zijn. Dan kan het voorkomen dat je zelfmoord nog als enige uitweg van jouw problemen ziet. Het is echter geen oplossing maar eerder een vlucht van de situatie waar je je op dat moment in bevindt. Je kunt natuurlijk geestelijk zo vast komen te zitten in jezelf dat de dood beter lijkt dan het leven. Bij de meeste mensen spelen de problemen zich voornamelijk af in het hoofd met gedachtes waar je jezelf helemaal dol mee kunt maken. Zo is rust het enige wat je nog wilt. En dat is heel begrijpelijk. Toch zijn er gelukkig nog andere manieren om dat voor elkaar te krijgen.
Hoe kom je aan suïcidale gedachten?
Suïcidale gedachten komen nooit voort uit één ding of één situatie. Er zijn altijd meerdere invloeden die eraan ten grondslag liggen. Soms gaat het om problemen die er al een tijdje zijn zoals eenzaamheid, een gevoel van falen of het idee hebben het leven niet meer aan te kunnen of nog de moeite waard te vinden. Vaak zijn er in de puberteit al problemen geweest die deze gedachten deden opkomen en dan later bij pech of ongeluk weer de kop opsteken. Het verlies van geld, een dierbare, gezondheid of andere zaken waar een enorme verbintenis mee was kunnen de verlangens naar de dood weer doen opvlammen.
In de meeste gevallen liggen er onverwerkte jeugdtrauma’s onder die, als er meer heftige ervaringen bijkomen, niet meer te overzien zijn.
Zo had ik een vriend die als hospik in Libanon heeft gezeten toen Nederland met een infanteriebataljon (Dutchbatt) de vrede probeerde te bewaken wanneer Israël Zuid-Libanon binnenviel. Hij heeft daar dingen gezien en meegemaakt die als jongeman van 18 jaar niet goed voor je zijn. Jaren later kwam hij in een relatiecrisis en zat hij zo met zichzelf in de knoop dat hij zichzelf opgehangen heeft. Dit heeft grote indruk op mij gemaakt. Als achterblijver vraag je je dan altijd af of en hoe je dit had kunnen voorkomen. Pas achteraf herkende ik de signalen die hij af had gegeven en had ik spijt dat ik die niet had herkend.
Verhoogd stresslevel
De behoefte aan zelfdoding heeft dus alles te maken met een zeer verhoogd stresslevel.
Stress komt voort uit angst die ons aanzet tot twee voornamelijke reacties: vechten of vluchten. Sommige situaties kunnen als zo heftig ervaren worden dat we de overtuiging hebben ze niet meer aan te kunnen. Een deel van de mensen trekt zich terug en wil met niemand meer wat te maken hebben. Een ander deel gaat in de vechtmodus en denkt bijvoorbeeld dat de ander iets aandoen de oplossing van hun probleem is. Een andere groep zoekt de redding in zichzelf door te vluchten, weg te gaan van die situatie en zo zichzelf van het leven te beroven. Het gaat dus om verzet tegen de gedachtes en gevoelens die op dat moment ervaren worden. Daarbij het idee te hebben de gevoelens niet meer te kunnen hanteren. Dit terwijl wij ze zelf alleen maar erger maken en de somberheid en angst zelf voeden met onze gedachten.
Ook de overtuiging dat de situatie voor altijd zo zal blijven maakt de uitnodiging om weg te gaan alleen maar sterker. Men kan zo diep in de put zitten dat het niet meer te overzien is. De hoop en daarmee de motivatie ontbreekt om er iets aan te doen. Want het heeft toch allemaal geen zin. De mensen met suïcidale gedachten zijn vaak achteraf heel erg blij dat ze het niet hebben gedaan. Het besef en de wetenschap dat het tijdelijk is kan soms lastig door te dringen zijn, maar is wel van essentieel belang. ‘Hoop doet leven’ zeggen ze wel eens.
Altijd weer de jeugd
De behoefte aan zelfmoord en het idee het leven met de daarbij horende emoties niet meer aan te kunnen komt allemaal voort uit onze jeugd. Hier hebben we niet allemaal geleerd of meegekregen hoe we met onze gevoelens en emoties het beste kunnen omgaan. Allemaal door de afwezigheid en ervaring van veiligheid en verbinding in de eerste levensjaren. Een negatief of laag zelfbeeld is hier het gevolg van. Dit resulteert in negatieve gedachten over jezelf en de situatie met daarbij uitzichtloosheid over een positieve uitkomst. Zo zorgt dit bij elkaar ervoor dat men het leven niet meer ziet zitten.
Waar heeft het mee te maken?
Wat zorgt er nu voor die overweldigende gevoelens? Het zijn de gedachten die al die gevoelens doen opkomen. Maar wat is dat dan met die gedachtes? Het probleem met ons denken is dat de gedachtes nooit overeenkomen met de werkelijkheid. Ook al is de werkelijkheid nog zo onaangenaam, ons denken maakt het allemaal alleen maar erger zodat het lijden meer en meer toe neemt. Dat is het gevaar als je er met niemand over praat en je met al die negatieve en sombere gedachtes in een loop kan komen vast te zitten. Daar bedoel ik mee dat steeds maar dezelfde gedachten langskomen die als het ware een groef maken die zo diep kan gaan dat het steeds moeilijker wordt om eruit te komen. We hebben de overtuiging door erover na te denken tot een oplossing te kunnen komen maar het beknelt alleen maar meer.
Het belang van hulp vinden
Daarom is het zo belangrijk om hulp te vinden. Dat je praat met iemand die naar je luistert en jouw situatie met daarin jouw gedachten en gevoelens serieus neemt is van groot belang. Zo kan er samen gekeken worden naar een andere oplossing dan uit het leven te stappen. Want dat kan altijd nog. Daarnaast zijn suïcidale gedachtes ook maar gedachten die je er ‘gewoon’ kan laten zijn zonder ernaar te luisteren en er gevolg aan te geven. Want anders wil je daar ook weer vanaf. De meeste mensen willen ook niet dood. Ze willen niet het leven leiden dat ze op dat moment leiden. Het helpt door bewust te worden van het feit dat het een momentopname is en daarmee dus tijdelijk. Er is nog veel meer mogelijk dan er een eind aan maken. Want dat is echt niet de oplossing. De dood is ook zo definitief en onomkeerbaar.
De volgende signalen zijn belangrijk om in de gaten te houden:
- Als je ziet dat iemands levenssituatie plots negatief veranderd is bijvoorbeeld op het gebied van financiën, gezondheid of verlies van naasten.
- Hopeloosheid en moedeloosheid
- Zelfverwaarlozing
- Het gevoel hebben geen uitweg meer te weten uit hun situatie zoals geldproblemen of relatieproblemen
- Meer alcohol en/of drugs tot zich neemt dan anders
- Zich meer afzonderen en het uit de weg gaan van sociale contacten
- Angstiger is geworden en steeds minder onderneemt
- Stemmingswisselingen
- Aangeven het leven niet meer te zien zitten en geen zingeving meer te kunnen vinden in het leven.
- Gevoelens van radeloosheid, somberheid en eenzaamheid
