De bereidheid om te veranderen
Iedereen wil wel verandering, maar is eigenlijk nooit bereid zelf te veranderen.
‘Als andere mensen nou allemaal doen wat ik wil, dan voel ik mij oké.’ Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Sommigen proberen tevergeefs anderen te veranderen. Jezelf veranderen is al een hele opgave, laat staan iemand anders. We zitten vol met onderbewuste, ingesleten patronen waar we telkens weer in terugvallen zonder dat direct door te hebben. Als de ander niet wil veranderen, zul je toch zelf moeten veranderen. Dat kan soms best een uitdaging zijn, maar het is niet onmogelijk. Je moet namelijk bereid zijn om bepaalde zekerheden los te laten. Elke keuze die je maakt, vraagt immers om een opoffering van iets anders.
Onbehagen wordt alleen gewekt om de noodzaak tot correctie te maken.
De beste kans om te veranderen heb je als er een vorm van onbehagen bij je aanwezig is. Een goede crisis kan daar heel behulpzaam bij zijn. Daar ben je tenslotte niet voor niets in beland. Pas dan stappen mensen naar een therapeut om naar zichzelf te kijken, omdat ze dan wel móeten. Of het nou een relatiecrisis is of een flinke burn-out: er moet iets gebeuren. Angst- of paniekaanvallen zijn ook signalen dat er verandering nodig is. Vaak kunnen mensen het lange tijd volhouden totdat het echt niet meer gaat. Ik zie dat zo: er is een bepaalde rijpheid nodig om te veranderen. Mensen moeten het echt zat zijn. Wat ik vaak hoor, is dat ze veel eerder hulp hadden moeten zoeken, maar dat ze er toen blijkbaar nog niet klaar voor waren.
Relatieproblemen
Bij relatieproblemen zie ik vaak dat mensen willen dat de ander verandert, zodat ze zich zelf beter voelen. Maar daar word je samen niet gelukkig van, omdat het dan een afdekkingsrelatie wordt. Mensen met een burn-out willen graag van hun klachten af, om vervolgens gewoon weer verder te gaan zoals ze deden. Maar dat gaat niet, want juist dat patroon heeft geleid tot de burn-out. Er moet dus iets veranderen.
De comfortzone die niet meer zo comfortabel is
Toch is de behoefte om te veranderen niet altijd even groot, omdat de situatie waarin iemand zit ergens ook vertrouwd voelt. Het wordt als een comfortzone, die op den duur steeds oncomfortabeler wordt. Het ego is van nature conservatief en zal zijn best doen om alles te behouden zoals het is. Hoe vervelend de situatie ook is, het ego wil niets opgeven. Daar zul je dus een goed gesprek mee moeten voeren.
Vasthouden aan zekerheid is een verslaving die angst kan veroorzaken, zegt John Delony, auteur van Your Past, Your Future: A Not-So-Complicated Approach to Relationships, Mental Health & Wellness.
Het onaangenaam vertrouwde zorgt voor een bepaalde chemie in ons lichaam, waarop ons systeem – vanuit die verslaving – steeds weer zal teruggrijpen. Zo kan iemand verslaafd zijn aan adrenaline en telkens in de stress schieten. Boosheid geeft een gevoel van kracht, al is het een valse kracht. Andere mensen zijn weer verslaafd aan drama: zij maken alles veel erger dan het in werkelijkheid is. Mensen kunnen zo geïdentificeerd raken met deze patronen dat ze niet meer weten wie ze zijn als ze die loslaten. Maar wat hou je dan over?
Sociale schuld
Soms zijn we bang voor verandering, omdat we vrezen voor de reacties van anderen. We stellen de behoeften van anderen dan boven onze eigen behoeften. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het aangeven van grenzen. Mensen in je omgeving zullen daaraan moeten wennen. Degene die altijd misbruik maakten van je goedheid, zullen afvallen. Maar echte vrienden zullen zeggen: ‘Wat goed dat jij je grenzen aangeeft!’ Dit kan in het begin spannend zijn, maar uiteindelijk leer je de ander gewoon hoe hij of zij met jou mag omgaan. Ze wennen er maar aan – en dat gaat vaak prima.
Je verandert elke dag
Ben jij nog dezelfde persoon als vijf jaar geleden? Zelfs niet dezelfde als gisteren. Groei is positief, en het is belangrijk om open en bereid te zijn om te veranderen. Helaas hechten velen van ons een bepaalde mate van trots aan overtuigingen die misschien niet langer dienend zijn of bij onze levensstijl passen. Maar deze starheid kan onze groei remmen. Zolang je niets verandert, blijf je tegen dezelfde problemen aanlopen.
Benjamin Franklin zei ooit:
“When you are finished changing, you’re finished.”
