Regelmatig kom ik mensen tegen in mijn praktijk die kampen met boosheid en frustraties en die dat dan uiten op personen waar het niet hoort zoals bijvoorbeeld tegen de kinderen, de partn
er of de hond. Boosheid die in veel gevallen begonnen is in de vroege jeugd waar geen ruimte voor was om dat te mogen uiten of door bijvoorbeeld fysieke of psychische mishandeling of tekortkomingen door een van de ouders. Je boosheid uiten kon dan niet omdat dan het geweld alleen maar zou toenemen of de angst om de liefde kwijt te raken en er niet meer bij te horen speelt vaak een grote rol hierin. Ook onvoldoende zelfvertrouwen hebben gehad op de basisschool en dan gepest worden en niets terug durven doen uit angst dat het pesten alleen maar toe zou nemen. Zo zijn er tal van mogelijkheden waardoor de boosheid zich kan ophopen.
De boosheid kan zijn entree gaan doen als je ouder wordt of wellicht al in de puberteit. Het wordt dan nu eens tijd om al die jaren dat je niet hebt terug gereageerd even ‘goed’ te maken! Want ten diepste zijn we toch altijd weer opzoek naar balans. Niet doorhebbende dat die boosheid vaak niet in verhouding staat met het gebeuren en zo hou je mensen van je af terwijl je ze nou juist dichtbij wilt hebben.
Bij kinderen is dat net zo. Die worden groot en hebben liever een liefhebbende, strenge ouder dan eentje die zijn frustraties op hun botviert. Hierop is de kans aanwezig dat die kinderen later niets meer met vader of moeder te maken willen hebben en het zonder te weten weer aan hun kinderen doorgeven omdat ze dat nu eenmaal zo geleerd hebben. Sterker nog, er is ze niets anders geleerd. Onder de boosheid zit vaak een vorm van gekwetstheid, bijvoorbeeld de vorm van niet gezien of gehoord worden door degene die belangrijk zijn of waren.
De mensen die bij mij komen willen dat het stopt bij hun en niet alleen voor hunzelf of hun partner maar ook dat het stopt in de lijn der generatie. ‘Nu moet het maar eens afgelopen zijn!’ Toch is boosheid helemaal niet verkeerd. Sterker nog, het valt onder ons overlevings- en beschermingsmechanisme, want het geeft ons de kracht en doorzettingsvermogen om verder te komen. Zelfs de kleine pasgeboren baby zet zich met zijn beentjes af door boosheid en frustratie om goed bij de borst van moeder te komen om te kunnen drinken. We staan op wat voor ons belangrijk is en waar we voor staan. In sommige landen gaan ze boos de straten en pleinen op omdat de regering te lang slecht voor hun heeft gezorgd. Ze proberen verandering af te dwingen voor een beter leven. We beschermen ermee wat ons lief is. Kortom opkomen voor jezelf, je grenzen aangeven.
De boosheid hoeft dus helemaal niet weg, het is alleen effectiever als deze gepast ingezet wordt wanneer dat nodig is en je zelf kunt bepalen wanneer je het inzet. Want boosheid vindt meestal plaats bij het gevoel ‘tekort aan controle te hebben’ over de situatie. Ook het niet op tijd aangeven van je eigen grenzen en behoeften hoort daarbij, alsof jouw leven bepaald wordt door een ander. Het op tijd aangeven van je grenzen en het geven van feedback zodat de ander niet gekwetst wordt verlaagt al direct het frustratie gehalte bij jezelf. Het voordeel is dat je het meteen kwijt bent en je geen interne bom aan het maken bent die later ontploft of zich van binnen opvreet. Kortom zeg op tijd wat je wel en niet wilt en uit je boosheid waar het hoort en zeg gerust gewoon eens: “Ik ben boos” of “ik voel boosheid in mij” al is het tegen jezelf en zie wat voor effect dat heeft op jezelf. Want het wil niets anders dan serieus genomen en gehoord worden, zodat het zich niet op gaat hopen om jezelf geweld aan te doen. Het gaat erom dat de kracht van de woede gebruikt, bewerkt en gekanaliseerd wordt om geduld, mededogen, harmonie en wijsheid in onszelf en misschien ook anderen daarmee te voeden. Omarm het met liefde en respect, al is het alleen maar omdat het een onderdeel van jezelf is.
Purmerend juli 2018
